คำถามนี้เป็นคำถามที่มีหลายคำตอบ เพราะทุกคำตอบล้วนถูกต้องทั้งหมด เช่นเดียวกับการเลือกซื้อรถสักคันมาขับหรือการเลือกเสื้อสักตัวมาสวมใส่ เราเลือกตามความชอบ ความถนัดส่วนตัว และแน่นอน งบที่ตั้งไว้
คนตัวใหญ่บางคนอาจชอบสวมเสื้อรัดรูป คนตัวเล็กบางคนอาจชอบใส่เสื้อตัวโคล่ง ๆ หรือกลับกัน ส่วนผู้ใหญ่บางคนก็นิยมรถคันเล็ก ๆ ในขณะที่หนุ่มสาวบางท่านก็ขับรถคันใหญ่ ทุกอย่างล้วนอยู่ที่ความชอบ ความถนัด และงบที่ตั้งไว้
อูคูเลเล่ก็เช่นกัน ที่มีขนาดให้เลือกถึง 3 ไซส์สำหรับประเภทที่แพร่หลาย (ไม่รวมขนาดพิเศษ) ได้แก่ โซปราโน่คอนเสิร์ต และ เทนเนอร์ ซึ่งจริง ๆ แล้วหากเราเรียกเป็นหน่วยวัดความยาว 21” 23” 25” ก็สามารถเข้าใจได้ ว่าหมายถึง โซปราโน คอนเสิร์ต และ เทนเนอร์ ตามลำดับ แต่ความจริงแล้วมันก็ไม่ได้ยาวเท่านั้นทุกตัว มีบวกลบความยาวกันตามการออกแบบของแต่ละผู้ผลิต
กลับมาที่คำถามว่า “ใครควรใช้อูคูเลเล่ไซส์ไหน?” ก็ต้องเล่าก่อนว่าแรกเริ่มเดิมทีแล้ว อูคูเลเล่ที่สร้างขึ้นมาใช้เล่นกันในช่วงแรกตั้งแต่ปี ค.ศ. 1879 จะมีแต่ขนาดโซปราโน ซึ่งถือเป็นไซส์สแตนดาร์ท ซึ่งขับคาแรคเตอร์สุ้มเสียงของอูคูเลเล่ได้ออกมาเป็นอูคูเลเล่ที่สุด ส่วนผู้เล่นดั้งเดิมเขาเป็นชาวตะวันตกและชาวเกาะ โดยรวมแล้วมีมือและนิ้วที่ใหญ่กว่าชาวเอเชีย ก็เล่นกันได้อย่างมีความสุขมาช้านาน
ต่อมาในปี 1924 ซึ่งเป็นยุคที่ชาวอเมริกันให้ความนิยมในอูคูเลเล่ ศิลปินและผู้คนใช้กันเป็นเครื่องดนตรีหลัก มาร์ตินได้นำเครื่องดนตรีฮาวายอีกชิ้นชื่อ taropatch มีศักดิ์เป็นพี่ของอูคูเลเล่ แต่มีถึง 8 สาย มาประยุกต์ให้เหลือ 4 สายแล้วนำเสนอเป็นอูคูเลเล่ที่มีขนาดใหญ่ขึ้น เสียงดังขึ้น แล้วเรียกมันว่า คอนเสิร์ต เพราะเสียงดังเหมาะกับเอาไปเล่นคอนเสิร์ตได้ดี (ในยุคที่ไม่มีแอมป์แพร่หลาย)
ส่วนขนาดเทนเนอร์ที่ใหญ่ขึ้นมาอีก (ช่องเฟร็ตจะมีจำนวนเท่าคอนเสิร์ท แต่กว้างขึ้นเล็กน้อย และมีบอดี้ใหญ่ขึ้นชัดเจน) ให้เสียงที่ดังขึ้น ทุ้มขึ้นกว่าคอนเสิร์ต มีบันทึกว่ามีการสร้างขึ้นมาครั้งแรกตั้งแต่ปี 1923 แต่มาแพร่หลายเมื่อมาร์ตินมาสร้างในปี 1928
จะเห็นว่าการขนาดของอูคูเลเล่ที่ใหญ่ขึ้น เป็นวิวัฒนาการอูคูเลเล่ที่มีจุดประสงค์หลักให้เสียงดังขึ้น โดยรักษาคาแรคเตอร์เสียงของอูคูเลเล่ไว้ โดยมีผลพลอยได้เรื่องขนาดที่ใหญ่ขึ้น ทำให้คนที่ชอบขนาดต่าง ๆ ได้เลือกใช้ไปด้วย ซึ่งไม่ว่าจะเป็นเด็ก ผู้ใหญ่ วัยชรา ก็สามารถเล่นไซส์ไหนก็ได้
(ส่วนตัวแล้วผมเป็นชาย สูง 173 ซม. อายุวัยกลางคน ทุกวันนี้ยังใช้ขนาดโซปราโนอยู่เลยครับ เหตุผลคือชอบ และแน่นอนว่ามันเล่นได้ เล่นได้ทุกรูปแบบเสียด้วย ในขณะเดียวกันก็มีเด็กน้อยวัยประถมหลายคน เลือกเล่นกีตาร์ไปเลยซึ่งเจ้ากีตาร์นี่มีขนาดที่ใหญ่กว่าอูคูเลเล่เยอะมาก เหมือนมอร์เตอร์ไซค์กับสิบล้อ เขาก็ยังเล่นได้)
นั่นแปลว่าขนาดอะไร จริง ๆ ถ้าจะเล่น เล่นได้หมด สิ่งสำคัญคือความชอบ หากชอบก็จะเล่นบ่อย เล่นบ่อย ๆ ความถนัดจะมา คุณจะค้นพบตำแหน่งการวางมือ การถือ ต่าง ๆ ที่เหมาะสม ผ่านการฝึกซ้อม แล้วในที่สุดขนาดก็จะไม่ใช่ปัญหา
คำตอบคือใครก็ใช้อูคูเลเล่ไซส์ไหนได้หมด ส่วนคำแนะนำคือเด็ก ๆ น่าจะใช้ขนาดโซปราโน หรือ คอนเสิร์ต หรือ เทนเนอร์ ก็ได้ โดยไม่ต้องไปกำหนดว่าต้องใช้ไซส์ไหน ให้เลือกที่เขาชอบ เพราะการเล่นก็เหมือนกัน ส่วนผู้ใหญ่ก็เช่นกันเลือกอูคูเลเล่ตามความชอบ+ความถนัด+งบประมาณ เราก็จะได้อูคูเลเล่ที่ดีที่สุดสำหรับเรา และเดี๋ยวนี้มีแอมป์ ถ้าอยากเสียงดัง เราติดปิ๊กอัพได้
ส่วนปัญหาจริง ๆ คือคุณภาพ เพราะถ้าได้อูคูเลเล่ไม่ดีไป ความไม่ได้คุณภาพต่าง ๆ เช่น สายกดยาก เฟร็ตคม เสียงเพี้ยน เสียงทึบ ตั้งเสียงไม่อยู่ กลิ่นเคมีเหม็น จะมาช่วยขัดขวางการเล่นของคุณ จากที่ควรจะเพลิดเพลินกลายเป็นทรมาน จากที่ควรจะมีความสุขกลายเป็นทุกข์ใจ และหยุดเล่นไปในที่สุด
ถ้าพูดถึงพาหนะเดินทาง การเดินทางจากจุด A ไปจุด B ถ้าคุณขี่อูฐไปบนทางลูกรัง ก็ถึงเหมือนกัน แต่หากคุณนั่งรถดีๆ ไปบนถนนลาดยางเรียบ ๆ ความสุนทรีย์ของการเดินทางก็ต่างกัน อูคูเลเล่ก็เช่นกันครับ
หาอูคูเลเล่ดี ๆ มีคนยินดีปรึกษาด้วยความจริงใจ เชิญที่ คุมะบี ที่นี่มีแต่อูคูเลเล่ดี ๆ ที่เราเลือกมาให้คุณเลือกอีกที :)